زایمان طبیعی چند ساعت طول میکشد؟ بررسی مراحل، عوامل مؤثر و تفاوتها
زایمان طبیعی، فرایندی فیزیولوژیکی و پیچیده است که برای هر زن متفاوت بوده و تحت تأثیر عوامل متعددی قرار میگیرد. یکی از سؤالات رایج مادران باردار، بهویژه در بارداری اول، این است که «زایمان طبیعی چند ساعت طول میکشد؟» پاسخ به این پرسش بستگی به عوامل گوناگون دارد؛ از جمله تعداد زایمانها، آمادگی جسمانی مادر، وضعیت جنین و پاسخ بدن به انقباضات رحمی. در ادامه این مقاله، بهصورت دقیق و کامل به بررسی مدت زمان زایمان طبیعی، مراحل مختلف آن و عوامل مؤثر بر طول آن میپردازیم.
مراحل زایمان طبیعی و مدت زمان هر مرحله
زایمان طبیعی بهطور کلی به سه مرحله اصلی تقسیم میشود که هر مرحله مدت زمان خاصی دارد:
مرحله اول: مرحله باز شدن دهانه رحم
این مرحله از آغاز انقباضات منظم و دردناک رحمی تا باز شدن کامل دهانه رحم (۱۰ سانتیمتر) ادامه دارد. این طولانیترین مرحله زایمان است و خود به دو فاز تقسیم میشود:
-
فاز نهفته: دهانه رحم از ۰ تا حدود ۳-۴ سانتیمتر باز میشود. این مرحله ممکن است بین ۶ تا ۱۲ ساعت یا حتی بیشتر طول بکشد، بهویژه در زایمان اول.
-
فاز فعال: دهانه رحم از ۴ تا ۱۰ سانتیمتر باز میشود. معمولاً بین ۴ تا ۸ ساعت طول میکشد.
در مجموع، مرحله اول زایمان طبیعی میتواند بین 8 تا 20 ساعت در زایمان اول و حدود 6 تا 12 ساعت در زایمانهای بعدی به طول انجامد.
مرحله دوم: مرحله خروج نوزاد
این مرحله از باز شدن کامل دهانه رحم تا تولد نوزاد ادامه دارد. مدت زمان این مرحله نیز متغیر است:
-
در زایمان اول، ممکن است بین 30 دقیقه تا 2 ساعت طول بکشد.
-
در زایمانهای دوم به بعد، معمولاً کمتر از 1 ساعت زمان میبرد.
مرحله سوم: خروج جفت
پس از تولد نوزاد، مرحله سوم آغاز میشود که شامل خروج جفت و پردههای جنینی است. این مرحله معمولاً بین 5 تا 30 دقیقه زمان میبرد و با انقباضات خفیفتری همراه است.
عوامل مؤثر بر مدت زمان زایمان طبیعی
طول مدت زایمان طبیعی بسته به شرایط فیزیکی و روانی مادر و همچنین وضعیت جنین متفاوت است. برخی از مهمترین عوامل عبارتاند از:
تعداد زایمانهای قبلی
زنان بارداری که قبلاً زایمان طبیعی داشتهاند، معمولاً روند زایمان کوتاهتری نسبت به بارداری اول دارند، زیرا بدن تجربه قبلی دارد و دهانه رحم و عضلات لگن انعطافپذیرتر هستند.
وضعیت جسمی و آمادگی بدنی
تناسب اندام، ورزشهای دوران بارداری (مانند تمرینات کف لگن)، تغذیه مناسب و آرامش روحی میتواند به تسریع روند زایمان کمک کند.
وضعیت قرارگیری جنین
اگر سر جنین در موقعیت ایدهآل (پایین و بهصورت رو به پایین) قرار گرفته باشد، مرحله دوم زایمان سریعتر طی میشود. جنینهایی که در وضعیتهای غیرمعمول هستند ممکن است باعث زایمانهای طولانیتر شوند.
شدت و نظم انقباضات رحمی
انقباضات قوی، منظم و مؤثر به پیشرفت سریعتر باز شدن دهانه رحم و خروج نوزاد کمک میکنند.
مداخلات پزشکی
استفاده از داروهای القاء زایمان، اپیدورال یا سایر مداخلات ممکن است باعث کند شدن روند طبیعی زایمان شود یا آن را تسریع کند، بسته به نحوه استفاده و پاسخ بدن مادر.
زایمان طبیعی اول چند ساعت طول میکشد؟
در زنان بارداری که برای اولینبار زایمان میکنند، کل مدت زایمان طبیعی ممکن است از 12 تا 24 ساعت طول بکشد. البته در برخی موارد خاص، ممکن است این روند حتی طولانیتر شود، بهویژه اگر مادر اضطراب بالا داشته باشد یا دهانه رحم به کندی باز شود.
زایمان دوم به بعد چقدر زمان میبرد؟
در بارداریهای دوم به بعد، مدت زایمان معمولاً کوتاهتر است. مرحله اول حدود 6 تا 12 ساعت، مرحله دوم 20 تا 60 دقیقه، و مرحله سوم همانند زایمان اول بین 5 تا 30 دقیقه خواهد بود.
چه زمانی باید به بیمارستان مراجعه کرد؟
معمولاً توصیه میشود زمانی که انقباضات رحم هر ۵ دقیقه تکرار میشوند و هر کدام حدود یک دقیقه طول میکشند، و این وضعیت برای حداقل یک ساعت ادامه دارد، به بیمارستان مراجعه شود. همچنین اگر کیسه آب پاره شود یا خونریزی واژینال غیرطبیعی مشاهده شود، مراجعه فوری ضروری است.
نتیجهگیری
مدت زمان زایمان طبیعی بسته به شرایط هر مادر متفاوت است، اما بهطور متوسط بین 12 تا 24 ساعت در زایمان اول و حدود 6 تا 12 ساعت در زایمانهای بعدی طول میکشد. آمادگی روانی، سلامت عمومی بدن، تجربههای قبلی و وضعیت جنین از مهمترین عوامل مؤثر بر طول زایمان هستند. اطلاع از روند طبیعی زایمان و همراهی با تیم پزشکی میتواند موجب آرامش بیشتر و تجربهای مثبتتر از زایمان شود.