واژینیسموس چیست؟
واژینیسموس یک اختلال جنسی در زنان است که با انقباض غیرارادی عضلات اطراف واژن هنگام تلاش برای دخول همراه است. این انقباض می‌تواند باعث ایجاد درد شدید، ناتوانی در رابطه جنسی، و اختلال در زندگی زناشویی شود. واژینیسموس ممکن است به‌صورت اولیه (از اولین تجربه جنسی) یا ثانویه (پس از یک دوره رابطه طبیعی) بروز کند. برای درمان موفق این مشکل، درک درست از دلایل بروز آن ضروری است.
عوامل روان‌شناختی مؤثر در بروز واژینیسموس
بیشتر موارد واژینیسموس منشأ روانی دارند. زنان مبتلا معمولاً بدون داشتن مشکل جسمی خاصی دچار این حالت می‌شوند. برخی از عوامل روان‌شناختی عبارتند از:
ترس از درد یا آسیب
یکی از دلایل شایع واژینیسموس، ترس شدید از درد هنگام نزدیکی است. این ترس ممکن است ناشی از شنیدن تجربه‌های منفی دیگران، آموزش‌های نادرست درباره رابطه جنسی، یا تجربیات ناخوشایند شخصی باشد.
اضطراب جنسی
زنان مبتلا ممکن است اضطراب شدیدی نسبت به رابطه جنسی داشته باشند. این اضطراب می‌تواند به صورت ناخودآگاه باعث انقباض عضلات کف لگن در زمان تلاش برای دخول شود.
تربیت سختگیرانه یا دیدگاه‌های منفی نسبت به رابطه جنسی
زنانی که در محیط‌هایی رشد کرده‌اند که رابطه جنسی تابو تلقی می‌شود یا با احساس گناه و شرم درباره آن بزرگ شده‌اند، بیشتر در معرض واژینیسموس هستند.
تجربه‌های تلخ یا آزار جنسی
آزار جنسی در کودکی یا نوجوانی، حتی اگر فراموش شده باشد، می‌تواند در ضمیر ناخودآگاه باقی بماند و در بزرگسالی به صورت انقباض عضلات واژن بروز پیدا کند.
مشکلات در رابطه عاطفی با همسر
نبود اعتماد، فشار برای رابطه یا مشکلات عاطفی دیگر با شریک جنسی می‌تواند بر آرامش روانی زن تأثیر گذاشته و منجر به بروز واژینیسموس شود.
عوامل فیزیولوژیکی مرتبط با واژینیسموس
در برخی موارد نادر، عوامل جسمی نیز می‌توانند در بروز واژینیسموس نقش داشته باشند. اگرچه این عوامل به‌ندرت علت اصلی محسوب می‌شوند، اما بررسی آن‌ها توسط پزشک ضروری است.
آسیب یا جراحی در ناحیه لگن
جراحی‌های زنان مانند زایمان سخت، برش اپی‌زیوتومی یا سزارین ممکن است باعث ایجاد درد، زخم یا خاطره منفی فیزیکی شود که به واژینیسموس منجر گردد.
خشکی واژن
خشکی واژن به دلایل هورمونی (مانند یائسگی یا شیردهی) می‌تواند باعث درد هنگام دخول شود و به مرور زمان زن را دچار انقباض غیرارادی کند.
عفونت‌ها یا بیماری‌های مقاربتی
عفونت‌های واژینال یا بیماری‌های التهابی می‌توانند منجر به درد و ناراحتی هنگام رابطه شوند و در صورت تکرار این تجربه، به واژینیسموس منجر گردند.
واژینیسموس اولیه و ثانویه؛ تفاوت در علت‌ها
در واژینیسموس اولیه، علت‌ها معمولاً بیشتر روانی و ریشه‌دار از دوران کودکی هستند. در حالی‌که واژینیسموس ثانویه اغلب پس از تجربه‌ای منفی مانند زایمان دشوار، یک دوره بیماری، یا حتی خیانت همسر بروز می‌کند. در هر دو حالت، عوامل روانی نقش کلیدی دارند، اما در نوع ثانویه، بیمار ممکن است تا قبل از بروز مشکل رابطه جنسی طبیعی داشته باشد.
نقش خاطرات و باورهای نادرست در بروز واژینیسموس
برخی باورهای غلط و ذهنیت‌های منفی درباره رابطه جنسی که در ذهن فرد شکل گرفته‌اند، مانند اینکه دخول همواره با درد همراه است یا زن باید در رابطه جنسی منفعل باشد، می‌توانند به اضطراب و در نهایت به واژینیسموس ختم شوند. اصلاح این باورها از طریق مشاوره روان‌شناسی کمک بزرگی در مسیر درمان است.
جمع‌بندی
واژینیسموس ترکیبی از عوامل روانی، عاطفی و گاه جسمی است که می‌تواند زندگی جنسی و حتی زناشویی زنان را تحت تأثیر قرار دهد. درک درست از دلایل این مشکل و شناسایی ریشه‌های آن، نخستین گام در مسیر درمان موفق است. زنان زیادی با کمک پزشک زنان، درمانگر جنسی یا مشاور روان‌شناس توانسته‌اند این مشکل را به‌طور کامل برطرف کنند و زندگی جنسی طبیعی را تجربه کنند. اگر شما نیز نشانه‌هایی از این اختلال را در خود می‌بینید، تردید نکنید و از متخصص کمک بگیرید.