آیا بعد از مصرف قرص اورژانسی احتمال بارداری هست؟
قرص‌های اورژانسی یکی از روش‌های پیشگیری از بارداری پس از رابطه جنسی محافظت‌نشده هستند که اگر به‌درستی و به‌موقع مصرف شوند، می‌توانند از بارداری ناخواسته جلوگیری کنند. با این حال، یکی از پرسش‌های رایج این است که آیا پس از مصرف قرص اورژانسی، هنوز احتمال بارداری وجود دارد؟ پاسخ کوتاه این است: بله، ولی احتمال آن بسته به عوامل مختلف، کاهش پیدا میکند. در این مقاله، به‌طور کامل و دقیق به بررسی این سؤال می‌پردازیم.
عملکرد قرص اورژانسی چگونه است؟
قرص اورژانسی حاوی هورمون‌هایی نظیر لوونورژسترول یا اولی‌پریستال استات است. عملکرد این داروها شامل موارد زیر است:
-
تأخیر در تخمک‌گذاری: جلوگیری از آزاد شدن تخمک در زمان نامناسب
-
تغییر در مخاط دهانه رحم: کاهش توانایی اسپرم در رسیدن به تخمک
-
تغییر در دیواره رحم: جلوگیری از لانه‌گزینی تخم بارورشده
به‌همین دلیل، اثربخشی این قرص‌ها تا حد زیادی به زمان‌بندی مصرف آن‌ها بستگی دارد.
زمان طلایی برای مصرف قرص اورژانسی
هرچقدر فاصله‌ی مصرف قرص با زمان رابطه جنسی محافظت‌نشده کمتر باشد، اثربخشی آن بیشتر است. به‌طور معمول:
-
در ۲۴ ساعت اول: تا ۹۵٪ مؤثر
-
بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت: حدود ۸۵٪ مؤثر
-
بین ۴۸ تا ۷۲ ساعت: اثربخشی به ۵۵٪ یا کمتر می‌رسد
بعد از ۷۲ ساعت، قرص اورژانسی لوونورژسترول معمولاً توصیه نمی‌شود و بهتر است از قرص‌های دارای اولی‌پریستال یا سایر روش‌های اورژانسی مانند IUD استفاده شود.
در چه شرایطی قرص اورژانسی ممکن است مؤثر نباشد؟
برخی عوامل می‌توانند باعث کاهش تأثیر قرص اورژانسی شوند:
-
مصرف دیرهنگام: مصرف بعد از ۷۲ ساعت
-
تخمک‌گذاری قبلی: اگر تخمک‌گذاری قبل از مصرف قرص انجام شده باشد
-
استفراغ طی ۳ ساعت بعد از مصرف: ممکن است قرص جذب نشده باشد
-
وزن یا شاخص توده بدنی بالا: در برخی موارد، قرص اورژانسی در زنان با BMI بالا کمتر مؤثر است
-
تداخل دارویی: برخی داروها مانند ضدتشنج‌ها یا آنتی‌بیوتیک‌های خاص می‌توانند اثر دارو را کاهش دهند
در چنین مواردی، احتمال بارداری افزایش پیدا میکند.
آیا قرص اورژانسی از بارداری جلوگیری میکند اگر تخمک‌گذاری رخ داده باشد؟
خیر. یکی از نکات مهم این است که قرص اورژانسی توانایی توقف تخمک‌گذاری را دارد، اما نمی‌تواند جلوی باروری تخمک آزاد شده یا لانه‌گزینی تخم بارورشده را به‌طور قطعی بگیرد. بنابراین، اگر تخمک‌گذاری قبل از مصرف قرص اتفاق افتاده باشد، احتمال بارداری همچنان وجود دارد.
نشانه‌های بارداری پس از مصرف قرص اورژانسی
در صورتی که پریود به تأخیر بیفتد یا علائم زیر مشاهده شود، انجام تست بارداری توصیه میشود:
-
تهوع مداوم و بدون علت
-
حساس شدن سینه‌ها
-
لکه‌بینی غیرعادی
-
خستگی شدید
-
عدم پریود تا ۳ هفته بعد از مصرف قرص
انجام تست بارداری پس از مصرف قرص اورژانسی
در صورت نگرانی از احتمال بارداری، بهترین زمان برای انجام تست بارداری ۳ هفته پس از رابطه جنسی بدون محافظت یا ۷ تا ۱۰ روز پس از تأخیر پریود است. تست خون در این موارد دقت بالاتری نسبت به تست ادرار دارد.
آیا قرص اورژانسی برای استفاده مکرر مناسب است؟
خیر. این دارو تنها برای شرایط اضطراری طراحی شده و نباید به‌عنوان روشی دائم برای پیشگیری از بارداری مورد استفاده قرار گیرد. مصرف مکرر آن می‌تواند اثربخشی را کاهش دهد و چرخه قاعدگی را دچار اختلال کند.
نتیجه‌گیری
اگرچه قرص اورژانسی یک راه مؤثر برای پیشگیری از بارداری ناخواسته است، اما صددرصد تضمینی نیست. احتمال بارداری بعد از مصرف این دارو وجود دارد، به‌ویژه اگر دیر مصرف شود، تخمک‌گذاری از قبل انجام شده باشد، یا عوامل دیگری مانند وزن بالا و تداخل دارویی وجود داشته باشند.
برای جلوگیری بهتر از بارداری ناخواسته، توصیه میشود از روش‌های مطمئن‌تری مانند قرص‌های روزانه ضدبارداری، کاندوم، یا IUD استفاده شود. همچنین، در صورت تأخیر در پریود یا مشاهده علائم بارداری، حتماً تست بارداری انجام دهید و در صورت نیاز با پزشک مشورت کنید.