پارگی عمل سزارین؛ دلایل، علائم و راه‌های پیشگیری
پارگی محل عمل سزارین، یکی از نگرانی‌های مهمی است که بسیاری از مادران پس از زایمان با آن مواجه می‌شوند. این پارگی ممکن است در لایه‌های پوست، عضله یا حتی درون رحم اتفاق بیفتد و در مواردی نادر می‌تواند عواقب جدی به دنبال داشته باشد. در این مقاله، به طور جامع به موضوع پارگی محل عمل سزارین پرداخته می‌شود، از علائم هشداردهنده گرفته تا دلایل، درمان و روش‌های پیشگیری.
پارگی عمل سزارین چیست؟
پارگی عمل سزارین به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن محل بخیه‌های جراحی در پوست شکم یا دیواره رحم باز یا ضعیف می‌شود. این پارگی ممکن است سطحی (در پوست و عضلات) یا عمیق (در رحم) باشد و در هر مرحله‌ای پس از زایمان ممکن است رخ دهد، از روزهای اولیه پس از عمل گرفته تا ماه‌ها و حتی سال‌ها بعد.
انواع پارگی در عمل سزارین
-
پارگی سطحی (پوست و عضلات): این نوع پارگی معمولاً در محل بخیه پوستی ایجاد می‌شود و می‌تواند به دلیل عفونت، فشار بیش از حد یا کشش بیش از اندازه باشد.
-
پارگی رحم: این نوع پارگی در محل بخیه‌های دیواره رحم اتفاق می‌افتد و خطرناک‌ترین نوع آن محسوب می‌شود، به‌ویژه در زنانی که بارداری مجدد داشته‌اند.
دلایل پارگی محل سزارین
دلایل مختلفی می‌توانند موجب پارگی محل جراحی سزارین شوند. در زیر به شایع‌ترین آن‌ها اشاره شده است:
-
فعالیت بدنی زودهنگام: بلند کردن اجسام سنگین یا انجام حرکات شدید در روزها و هفته‌های اولیه بعد از عمل
-
عفونت محل بخیه: وجود عفونت می‌تواند منجر به ضعف بافت‌ها و باز شدن زخم شود
-
چاقی یا اضافه وزن شدید: فشار زیاد روی شکم باعث افزایش احتمال پارگی می‌شود
-
بارداری مجدد خیلی زود: اگر بارداری در کمتر از ۱۸ ماه پس از سزارین قبلی اتفاق بیفتد، ریسک پارگی بیشتر می‌شود
-
سرفه‌های شدید یا عطسه مکرر: این حرکات ناگهانی می‌توانند بخیه‌ها را تحت فشار قرار دهند
-
دیابت و مشکلات ایمنی بدن: روند ترمیم زخم را کند کرده و احتمال عفونت را بالا می‌برند
علائم پارگی محل عمل سزارین
تشخیص به موقع پارگی بسیار مهم است. برخی از علائم هشداردهنده عبارت‌اند از:
-
درد ناگهانی و شدید در محل بخیه
-
تورم یا ترشح چرکی از زخم
-
تب یا لرز
-
احساس کشیدگی در شکم یا قرمزی اطراف محل بخیه
-
باز شدن بخیه یا بیرون‌زدگی بافت زیر پوست
-
در موارد شدید، کاهش ضربان قلب جنین (در بارداری بعدی)
اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
درمان پارگی محل عمل سزارین
درمان پارگی بستگی به شدت آن دارد:
-
در پارگی‌های سطحی، ممکن است تنها تمیز کردن زخم، تجویز آنتی‌بیوتیک و استراحت کافی باشد.
-
در مواردی که بخیه‌ها باز شده باشند، پزشک ممکن است بخیه مجدد انجام دهد.
-
در پارگی‌های شدید رحم، گاهی نیاز به عمل جراحی فوری وجود دارد تا از خطر خونریزی شدید و آسیب به ارگان‌های داخلی جلوگیری شود.
پارگی رحم در بارداری‌های بعدی
یکی از نگرانی‌های رایج در زنانی که سزارین انجام داده‌اند، پارگی رحم در بارداری یا زایمان بعدی است. در صورتی که فاصله بین دو زایمان کوتاه باشد یا بخیه‌های رحم به درستی ترمیم نشده باشند، خطر پارگی رحم افزایش می‌یابد. این نوع پارگی می‌تواند جان مادر و جنین را به خطر بیندازد و معمولاً نیازمند سزارین اورژانسی است.
راه‌های پیشگیری از پارگی محل سزارین
برای جلوگیری از باز شدن یا پارگی محل جراحی، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
-
استراحت کافی در روزها و هفته‌های ابتدایی پس از عمل
-
پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین تا حداقل شش هفته
-
استفاده از شکم‌بند مناسب (در صورت توصیه پزشک)
-
رعایت بهداشت زخم و خشک نگه داشتن محل بخیه
-
مصرف داروهای تجویز شده به‌موقع و کامل
-
برنامه‌ریزی بارداری بعدی با فاصله حداقل ۱۸ تا ۲۴ ماه از سزارین قبلی
-
مراجعه به پزشک در صورت مشاهده هرگونه علامت غیرطبیعی
آیا پارگی بعد از سزارین دائمی است؟
خیر. پارگی محل جراحی معمولاً با درمان مناسب به خوبی ترمیم می‌شود. با این حال، در برخی موارد نادر، ممکن است زخم‌ها به صورت مزمن باقی بمانند یا عوارضی مانند درد طولانی‌مدت و ایجاد اسکار به جا بگذارند. در صورت بروز اسکار دردناک یا گوشت اضافه (کلوئید)، درمان‌هایی مانند لیزر، کرم‌های ترمیمی یا عمل جراحی زیبایی قابل انجام است.
جمع‌بندی
پارگی محل عمل سزارین مسئله‌ای جدی اما قابل پیشگیری است. با مراقبت مناسب پس از زایمان، پرهیز از فعالیت‌های سنگین و رعایت نکات بهداشتی، می‌توان احتمال بروز این مشکل را تا حد زیادی کاهش داد. آگاهی از علائم هشداردهنده و مراجعه سریع به پزشک در صورت بروز نشانه‌ها، نقش بسیار مهمی در جلوگیری از عوارض بعدی دارد. همچنین اگر قصد بارداری مجدد دارید، بهتر است پیش از آن با پزشک مشورت کرده و وضعیت ترمیم زخم سزارین قبلی را بررسی کنید.