حدیث پیامبر در مورد مچ پای زن
حجاب و پوشش در اسلام یکی از مهم‌ترین آموزه‌های دینی است که هم در قرآن کریم و هم در احادیث پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم مورد تأکید فراوان قرار گرفته است. یکی از موضوعاتی که در این زمینه مطرح می‌شود، بحث پوشاندن مچ پای زن و لزوم آن در برابر نامحرم است. در این مقاله به بررسی احادیث مرتبط، نظرات علما و فقه اسلامی در مورد لزوم پوشاندن مچ پا توسط زنان پرداخته می‌شود.
نگاه کلی اسلام به پوشش زن
اسلام برای حفظ کرامت زن، اصولی در زمینه پوشش مقرر کرده است. بر اساس آیات قرآن به‌ویژه آیه ۳۱ سوره نور و آیه ۵۹ سوره احزاب، زنان مؤمن مأمور شده‌اند تا زینت‌های خود را جز برای محارم آشکار نکنند. یکی از مباحث مهم در این زمینه، محدوده‌ای است که زن موظف به پوشاندن آن است؛ به‌ویژه در برابر نامحرم.
روایات و احادیث درباره پوشش مچ پا
در منابع معتبر حدیثی مانند کتاب‌های “وسائل‌الشیعه”، “الکافی” و “صحیح بخاری و مسلم”، روایاتی درباره پوشش زن آمده که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم به لزوم پوشاندن پا و حتی مچ پا اشاره دارد. به‌طور خاص، حدیثی از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم وجود دارد که فرموده‌اند:
«المرأة عورة، فإذا خرجت استشرفها الشیطان»
(زن سراپا عورت است، پس هرگاه از خانه خارج شود، شیطان به او نظر می‌دوزد.)
این حدیث گرچه به‌صورت کلی بر لزوم پوشش زن تأکید دارد، اما فقها از آن برای اثبات لزوم پوشاندن تمام اعضای بدن از جمله مچ پا استفاده کرده‌اند.
نظر فقهای شیعه در مورد پوشاندن مچ پا
در فقه شیعه، نظر غالب مراجع تقلید این است که پای زن تا مچ می‌تواند در هنگام نماز آشکار باشد، اما در برابر نامحرم باید پوشانده شود. برای مثال:
-
امام خمینی (ره): پوشاندن پا از مچ تا انگشتان در برابر نامحرم واجب است.
-
آیت‌الله سیستانی: بر اساس فتوای ایشان، احتیاط واجب آن است که زن پاهای خود را نیز از نامحرم بپوشاند.
نظر علمای اهل سنت درباره مچ پای زن
در فقه اهل سنت نیز نظراتی مشابه دیده می‌شود. برخی علما مانند ابوحنیفه و پیروان او، نظر دارند که پای زن تا مچ، از جمله عورات نیست و آشکار بودن آن ایرادی ندارد. اما بسیاری از علما از جمله امام شافعی و ابن تیمیه، معتقد به لزوم پوشاندن مچ پا هستند. دلیل آنان روایتی است که از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم نقل شده است که به زنان توصیه کردند دامن‌های خود را تا پایین‌تر از مچ پا بلند کنند.
دلیل تأکید بر پوشاندن مچ پا
مچ پا نیز مانند دیگر قسمت‌های بدن زن، می‌تواند جاذب نگاه مرد نامحرم باشد. در متون دینی، دستور به پوشش نه‌تنها برای پوشاندن بدن بلکه برای جلوگیری از تحریک نامحرم و حفظ عفت عمومی صادر شده است.
جمع‌بندی احکام فقهی و دینی
بر اساس تحلیل‌های فقهی، دیدگاه غالب فقها چه در مذهب شیعه و چه اهل سنت، بر لزوم پوشاندن مچ پا از نگاه نامحرم تأکید دارد. بنابراین، زنان مسلمان برای رعایت حجاب کامل، می‌بایست این قسمت از بدن خود را نیز بپوشانند. پوشیدن جوراب ضخیم یا لباس بلند تا مچ پا از جمله توصیه‌های کاربردی در این زمینه است.
نتیجه‌گیری
حدیث و آموزه‌های پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم به همراه فتاوای علمای دین، نشان می‌دهند که پوشاندن مچ پا بخشی از حجاب اسلامی محسوب می‌شود. رعایت این اصل نه‌تنها نشانه اطاعت از خداوند است، بلکه در حفظ کرامت، امنیت روانی جامعه و تقویت بنیان خانواده نقش دارد. از این‌رو، مسلمانان به‌ویژه بانوان، بهتر است در پوشش خود این مسئله را نیز مدنظر داشته باشند.