واژینیسموس چیست و چرا نیاز به درمان دارد؟
واژینیسموس یکی از اختلالات جنسی شایع در میان زنان است که در آن عضلات واژن به صورت غیرارادی دچار انقباض می‌شوند و این انقباض مانع از ورود هر شی خارجی مانند تامپون، انگشت، ابزار معاینه یا آلت تناسلی می‌شود. این اختلال می‌تواند باعث اضطراب، کاهش میل جنسی، ترس از رابطه جنسی و در مواردی، اختلال در باروری شود. درمان به موقع این اختلال می‌تواند کیفیت زندگی جنسی و زناشویی فرد را به طرز چشمگیری بهبود بخشد.
چرا استفاده از دیلاتور پزشکی توصیه می‌شود؟
دیلاتورها ابزاری پزشکی و بهداشتی هستند که در اندازه‌های مختلف برای آموزش باز کردن واژن به کار می‌روند. این ابزارها طراحی شده‌اند تا به آرامی عضلات را با تمرین منظم به انعطاف‌پذیری و پذیرش طبیعی نزدیک کنند. با این حال، بسیاری از زنان به دلایل مختلف از جمله خجالت، هزینه یا عدم دسترسی، در پی جایگزین‌های خانگی می‌گردند.
خطرات استفاده از وسایل غیرپزشکی به‌عنوان دیلاتور
برخی افراد ممکن است وسایلی مانند گوش پاک‌کن، خودکار یا لوازم آرایشی را به‌عنوان جایگزین دیلاتور امتحان کنند، اما این کار بسیار خطرناک است. این وسایل نه تنها ضدعفونی نیستند، بلکه ممکن است باعث خراش، عفونت، التهاب و حتی آسیب جدی به بافت واژن شوند. از این‌رو همیشه توصیه می‌شود یا از دیلاتورهای مخصوص استفاده شود، یا تمرینات جایگزین کم‌خطر را مدنظر قرار دهید.
تمرینات ذهنی برای کاهش تنش و ترس
یکی از اولین گام‌ها در درمان واژینیسموس، آرام‌سازی ذهن و کاهش ترس و استرس است. تمرینات زیر در این مسیر موثرند:
-
تمرین تنفس عمیق و آرام
-
مدیتیشن روزانه
-
تصویرسازی ذهنی از رابطه‌ای موفق و بدون درد
-
گفت‌وگو با شریک جنسی درباره احساسات و نگرانی‌ها
این تمرینات می‌توانند عضلات کف لگن را از حالت تنش خارج کنند و آمادگی ذهنی بهتری برای تمرینات فیزیکی ایجاد کنند.
تمرینات کف لگن (کگل) برای تقویت عضلات
تمرینات کگل برای کنترل بهتر عضلات واژن بسیار کاربردی هستند. با منقبض کردن عضلات لگنی به مدت ۵ ثانیه و سپس رهاسازی، فرد یاد می‌گیرد چگونه این عضلات را آگاهانه کنترل کند. انجام این تمرینات چند بار در روز بدون نیاز به ابزار خاصی می‌تواند آمادگی لازم برای پذیرش رابطه جنسی را به مرور ایجاد کند.
استفاده از انگشت خود به عنوان ابزار ابتدایی
در صورتی که احساس امنیت و آرامش کافی دارید، می‌توانید از انگشت تمیز خود برای تمرین استفاده کنید. این روش نسبت به وسایل غیرپزشکی ایمن‌تر و کنترل‌پذیرتر است:
-
ابتدا دستان خود را به خوبی بشویید.
-
از روان‌کننده‌های پایه آب استفاده کنید.
-
در حالت درازکش یا نشسته، به آرامی انگشت را به دیواره بیرونی واژن نزدیک کرده و فقط تماس سطحی برقرار کنید.
-
بدون فشار، فقط لمس کرده و تمرکز را روی تنفس آرام بگذارید.
-
در روزهای بعد، اگر احساس آمادگی کردید، می‌توانید به‌آرامی انگشت را کمی وارد کنید.
این روش به تدریج به مغز آموزش می‌دهد که تماس یا ورود چیزی به واژن تهدیدآمیز نیست.
ماساژ ناحیه پرینه با هدف آرام‌سازی عضلات
ماساژ ناحیه پرینه (بین واژن و مقعد) با روغن‌های گیاهی مانند روغن نارگیل یا روغن زیتون می‌تواند به آرام‌سازی عضلات کمک کند. این کار باعث می‌شود جریان خون در ناحیه افزایش یابد و عضلات انعطاف‌پذیرتر شوند.
حمایت روانی و زوج‌درمانی
واژینیسموس فقط یک مشکل فیزیکی نیست. بسیاری از موارد این اختلال، ریشه در روان، اضطراب یا تجربیات ناخوشایند دارند. در نتیجه مراجعه به روان‌شناس یا سکس‌تراپیست در کنار تمرینات خانگی می‌تواند روند درمان را سرعت بخشد. همچنین توصیه می‌شود زوج‌ها در جلسات مشاوره شرکت کنند تا درک متقابل و حمایت عاطفی بهتری شکل گیرد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر با انجام تمرینات بالا طی ۴ تا ۶ هفته هیچ بهبودی حاصل نشد یا همچنان درد شدید وجود دارد، حتماً باید به متخصص زنان یا مشاور جنسی مراجعه کرد. در برخی موارد ممکن است نیاز به فیزیوتراپی لگن یا تجویز داروهای خاص باشد.
جمع‌بندی
درمان واژینیسموس در خانه، بدون استفاده از دیلاتور پزشکی، با رعایت اصول بهداشتی و صبر امکان‌پذیر است. تمرینات ذهنی، کگل، استفاده از انگشت با احتیاط، ماساژ پرینه و حمایت روانی همگی در کنار هم می‌توانند مسیر بهبودی را هموارتر کنند. با این حال، اگر احساس کردید پیشرفتی ندارید، مراجعه به پزشک بهترین تصمیم خواهد بود. درمان این اختلال نیاز به صبوری، حمایت و آگاهی دارد.