ساختار و جایگاه طبیعی بیضهها در بدن مرد
بیضهها دو اندام بیضیشکل هستند که در داخل کیسه بیضه (اسکروتوم) قرار گرفتهاند. وظیفه اصلی آنها تولید اسپرم و ترشح هورمون تستوسترون است. بیضهها از طریق طناب اسپرماتیک به بدن متصل شدهاند و این طناب شامل رگها، اعصاب و مجرای وابران است.
در حالت طبیعی، جایگاه دو بیضه در کیسه بیضه دقیقاً یکسان نیست. در اغلب مردان، بیضه چپ کمی پایینتر از بیضه راست قرار دارد. این پدیده طبیعی بوده و در اکثر مواقع نیازی به نگرانی ندارد. اما در برخی مردان، بیضه راست ممکن است پایینتر از چپ دیده شود که میتواند دلایل مختلفی داشته باشد.
دلایل پایینتر بودن بیضه راست
تفاوتهای طبیعی و آناتومیک
در برخی مردان، بیضه راست بهطور طبیعی کمی پایینتر از بیضه چپ قرار دارد. این تفاوت جایگاه معمولاً هیچ مشکلی ایجاد نمیکند و در معاینات بالینی نیز طبیعی تلقی میشود. موقعیت بیضهها میتواند تحت تأثیر ساختار طناب اسپرماتیک، فشار عضلات یا نحوه اتصال به بدن باشد.
عدم تقارن در رشد یا نزول بیضهها
در دوران جنینی، بیضهها از داخل شکم به داخل کیسه بیضه مهاجرت میکنند. اگر یکی از بیضهها زودتر یا متفاوت از دیگری نزول کند، ممکن است موقعیت نهایی آن کمی متفاوت باشد. اگر بیضه راست پایینتر قرار گرفته باشد، ممکن است ناشی از سرعت متفاوت رشد یا نزول باشد.
ضعف عضله کرماستر
عضله کرماستر (Cremaster Muscle) مسئول بالا و پایین بردن بیضهها در واکنش به دما یا تحریک است. اگر در سمت راست این عضله ضعیفتر یا شلتر باشد، بیضه راست ممکن است بیشتر آویزان و پایینتر دیده شود.
آسیب یا ضربههای قبلی
در صورتی که بیضه راست قبلاً دچار آسیب، التهاب یا جراحی شده باشد، بافتهای حمایتی آن ممکن است دچار کشیدگی یا شلشدگی شوند. این وضعیت میتواند منجر به پایینتر قرار گرفتن آن بیضه شود. همچنین التهاب یا آبآوردگی بیضه (هیدروسل) میتواند باعث افتادگی شود.
واریکوسل در بیضه چپ
در بسیاری از موارد، واریکوسل (اتساع غیر طبیعی وریدها) در بیضه چپ باعث میشود بیضه چپ نسبت به راست پایینتر دیده شود. اما در موارد نادر، اگر واریکوسل در سمت راست رخ دهد، میتواند جایگاه بیضه را تحت تأثیر قرار داده و آن را پایینتر از حد معمول نمایان کند.
تفاوت در اندازه یا حجم بیضهها
در برخی مردان، یکی از بیضهها کمی بزرگتر یا سنگینتر از دیگری است. اگر بیضه راست حجیمتر یا سنگینتر باشد، بهصورت طبیعی ممکن است کمی پایینتر آویزان شود. این تفاوت معمولاً به چشم نمیآید مگر در معاینه دقیق یا مشاهده ظاهری.
آیا پایین بودن بیضه راست نگرانکننده است؟
در بیشتر موارد، پایینتر بودن بیضه راست یا چپ کاملاً طبیعی و بیخطر است و بخشی از تنوع فیزیولوژیکی بدن مردان به شمار میرود. اما اگر این اختلاف جایگاه با علائم دیگری همراه باشد، مراجعه به پزشک ضروری است. این علائم عبارتاند از:
-
درد مداوم یا شدید در بیضه یا کشاله ران
-
تورم یا توده قابل لمس در بیضه
-
تغییر ناگهانی در اندازه یا شکل یکی از بیضهها
-
احساس سنگینی، ناراحتی یا کشیدگی
در چنین مواردی، پزشک از روشهایی مانند معاینه فیزیکی، سونوگرافی بیضه یا آزمایش خون استفاده میکند تا علت اصلی را تشخیص دهد.
چه زمانی نیاز به مراجعه به پزشک وجود دارد؟
اگر فردی متوجه شود که بیضه راست (یا چپ) به شکل غیرعادی و ناگهانی پایینتر آمده یا این حالت با درد، ناراحتی یا تورم همراه است، حتماً باید با پزشک متخصص اورولوژی مشورت کند. برخی مشکلاتی که نیاز به بررسی دارند عبارتاند از:
-
پیچخوردگی بیضه (تورشن)
-
هیدروسل یا آبآوردگی بیضه
-
عفونت اپیدیدیم (اپیدیدیمیت)
-
فتق کشاله ران
-
واریکوسل
نتیجهگیری
پایینتر بودن یکی از بیضهها، از جمله بیضه راست، در اغلب مردان یک ویژگی طبیعی و غیر نگرانکننده است. تفاوتهای جزئی در موقعیت، اندازه یا شکل بیضهها بسیار رایج هستند و معمولاً جای نگرانی ندارند. با این حال، اگر تغییر در موقعیت بیضه همراه با علائم غیرعادی باشد، باید به پزشک مراجعه کرد تا از بروز مشکلات جدیتر جلوگیری شود.
با شناخت بهتر از ساختار طبیعی بدن و تفاوتهای فیزیولوژیکی، میتوان از نگرانیهای بیمورد جلوگیری کرد و در صورت نیاز، اقدامات پزشکی لازم را بهموقع انجام داد.