آیا برای خواندن قرآن باید غسل جنابت کرد؟
در میان احکام شرعی اسلام، یکی از پرسش‌های متداول مربوط به شرایط خواندن قرآن در حالت‌های مختلف طهارت و نجاست است. سؤال اصلی بسیاری از مؤمنان این است که آیا فرد جنب نیز می‌تواند قرآن بخواند یا ابتدا باید غسل کند؟ در این مقاله به صورت جامع به بررسی این موضوع پرداخته‌ایم.
تعریف جنابت و غسل جنابت
جنابت حالتی از نجاست است که به‌واسطه‌ی نزدیکی جنسی یا خروج منی برای فرد پیش می‌آید. در این حالت فرد “جنب” محسوب می‌شود و طبق فقه اسلامی، برخی اعمال عبادی مانند نماز و لمس آیات قرآن بر او حرام می‌شود. غسل جنابت نیز عملی عبادی برای رفع این حالت است که با نیت و شستشوی کامل بدن انجام می‌گیرد.
حکم خواندن قرآن در حالت جنابت
علمای شیعه و اهل سنت، در موضوع خواندن قرآن توسط فرد جنب نظراتی مشابه اما با جزئیاتی متفاوت دارند. در مجموع، خواندن آیات قرآن در حالت جنابت ممنوع است، اما استثنائاتی هم در این زمینه مطرح شده است.
نظرات مراجع شیعه درباره تلاوت قرآن در حالت جنابت
در فقه شیعه، بر اساس فتوای مشهور مراجع تقلید، خواندن آیات قرآن برای فرد جنب حرام است. اما در دو مورد استثنا وجود دارد:
-
خواندن آیاتی که شامل ذکر و دعا هستند (مانند بسم الله، الحمد لله، ربنا آتنا).
-
نیت تعلیم یا آموزش قرآن در صورتی که فقط خواندن تک‌کلمات یا آموزش تلفظ باشد.
اما لمس کلمات قرآن بدون وضو یا در حالت جنابت مطلقاً جایز نیست.
دیدگاه اهل سنت درباره خواندن قرآن بدون غسل جنابت
علمای اهل سنت نیز غالباً بر این باورند که تلاوت قرآن برای جنب بدون غسل جایز نیست. آن‌ها استناد به آیه ۷۹ سوره واقعه می‌کنند:
لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ (قرآن را جز پاکان لمس نمی‌کنند).
بر این اساس، هم لمس قرآن و هم تلاوت آن در حالت جنابت نزد اهل سنت مکروه یا حرام است، مگر در موارد استثنایی مانند آموزش و ضرورت.
فرق بین لمس قرآن و خواندن آن
لمس قرآن با دست بدون طهارت (وضو یا غسل جنابت) در همه مذاهب اسلامی ممنوع شناخته شده است. اما در مورد خواندن قرآن، برخی موارد استثنا شده‌اند. به‌طور مثال، اگر فردی برای آموزش به دیگران یا در شرایط اضطراری مجبور به خواندن باشد، برخی مراجع آن را مجاز دانسته‌اند، اما این مجاز بودن به معنای مستحب یا مطلوب بودن نیست.
آیا خواندن ترجمه قرآن در حالت جنابت جایز است؟
بسیاری از فقها معتقدند خواندن ترجمه فارسی یا غیرعربی قرآن در حالت جنابت جایز است، چون این عمل “تلاوت قرآن” به حساب نمی‌آید. با این حال، توصیه می‌شود که افراد در چنین حالتی از خواندن هرگونه متن مقدس اجتناب کرده و ابتدا غسل کنند.
توصیه فقهی و اخلاقی
با توجه به قداست قرآن کریم، بهتر است همیشه در حال طهارت، وضو یا غسل به تلاوت قرآن پرداخته شود. حتی اگر از نظر شرعی، در برخی موارد استثنا وجود داشته باشد، ادب و احترام اقتضا می‌کند که فرد مؤمن با بدن و روحی پاک به این کتاب آسمانی رجوع کند.
نتیجه‌گیری
در مجموع، پاسخ به سؤال “آیا برای خواندن قرآن باید غسل جنابت کرد؟” این است که بله، طبق نظر غالب فقها، فرد جنب باید پیش از تلاوت قرآن غسل کند. گرچه برخی استثناها وجود دارد، اما در حالت کلی توصیه می‌شود که تلاوت قرآن همیشه در شرایط کامل طهارت و پاکی انجام گیرد. این امر نه تنها به تقویت بعد معنوی انسان کمک می‌کند، بلکه احترام عملی به کلام خداوند متعال نیز به شمار می‌رود.