راههای جلوگیری (پیشگیری) از بارداری در مردان
پیشگیری از بارداری همواره به عنوان یکی از مباحث مهم در سلامت جنسی و باروری مطرح بوده است. اگرچه در بسیاری از فرهنگها و جوامع تأکید بیشتری بر مسئولیت زنان در کنترل باروری میشود، اما مردان نیز نقش مهمی در این فرآیند دارند. آشنایی با روشهای مؤثر پیشگیری از بارداری برای مردان، میتواند به تصمیمگیری آگاهانه، تقسیم مسئولیت و کاهش خطر بارداری ناخواسته کمک کند.
استفاده از کاندوم
کاندوم یکی از رایجترین، در دسترسترین و مؤثرترین ابزارهای پیشگیری از بارداری برای مردان است. این وسیله از لاتکس یا مواد مصنوعی ساخته میشود و بهصورت پوششی روی آلت تناسلی مرد قرار میگیرد تا از ورود اسپرم به واژن جلوگیری کند.
کاندوم نهتنها در پیشگیری از بارداری نقش دارد، بلکه تنها روش پیشگیرانهای است که در برابر بسیاری از بیماریهای مقاربتی نیز محافظت ایجاد میکند. استفاده صحیح از کاندوم و توجه به تاریخ انقضا، کلید موفقیت این روش است.
وازکتومی (قطع مسیر اسپرم)
وازکتومی یک روش جراحی دائمی برای پیشگیری از بارداری در مردان است که طی آن لولههای انتقالدهنده اسپرم (واز دفرانها) قطع یا مسدود میشوند. این عمل تحت بیحسی موضعی انجام میشود و تأثیر دائمی دارد.
وازکتومی برای مردانی که تصمیم قطعی به بچهدار نشدن یا اتمام فرزندآوری دارند، انتخاب مناسبی است. این روش برخلاف باور عمومی، تأثیری بر توانایی جنسی یا نعوظ ندارد و تنها مانع از ورود اسپرم به مایع منی میشود.
انزال خارج از واژن (روش عزل)
یکی از روشهای سنتی و بدون هزینه برای پیشگیری از بارداری در مردان، انزال خارج از واژن یا روش عزل است. در این روش، مرد پیش از رسیدن به اوج جنسی و انزال، آلت خود را از واژن خارج کرده و منی را بیرون تخلیه میکند.
هرچند این روش از نظر تئوری مؤثر به نظر میرسد، اما در عمل ریسک بالایی دارد. به دلیل وجود مایع پیشمنی که ممکن است حاوی اسپرم باشد، احتمال بارداری وجود دارد. علاوه بر آن، کنترل دقیق زمان انزال برای بسیاری از مردان دشوار است.
پرهیز از رابطه در دوران تخمکگذاری
یکی از روشهای طبیعی و مشارکتی در پیشگیری از بارداری، پرهیز از رابطه جنسی در روزهای بارور چرخه قاعدگی زن است. در این روش، مرد با آگاهی از زمان تخمکگذاری شریک خود (معمولاً بین روزهای ۱۰ تا ۱۷ سیکل)، از نزدیکی محافظتنشده در این بازه زمانی خودداری میکند.
این روش نیازمند همکاری کامل بین زن و مرد، شناخت دقیق سیکل قاعدگی و نظم در زمانبندی است. هرگونه خطا در محاسبه میتواند منجر به بارداری ناخواسته شود.
استفاده از اسپرمکش در کنار روشهای دیگر
اگرچه اسپرمکشها معمولاً توسط زنان مورد استفاده قرار میگیرند، اما برخی محصولات مشترک مانند ژلها یا فومهای موضعی میتوانند پیش از رابطه توسط مرد و زن استفاده شوند. استفاده از این محصولات همراه با کاندوم یا روش عزل، میتواند احتمال موفقیت را افزایش دهد.
اسپرمکشها به تنهایی روش مطمئنی نیستند، اما به عنوان مکمل قابل استفادهاند و در کاهش تعداد اسپرمهای فعال مؤثرند.
پرهیز از مصرف مواد گرمکننده اسپرم
برخی مطالعات نشان دادهاند که افزایش دمای بیضهها ممکن است تولید اسپرم را کاهش دهد. در همین راستا، استفاده طولانیمدت از وان آب داغ، سونا، یا پوشیدن لباس زیر تنگ ممکن است روی کیفیت اسپرم تأثیر بگذارد. اگرچه این روشها قابل اعتماد و رسمی نیستند، اما برخی افراد بهصورت تجربی از آنها استفاده میکنند.
روشهای در حال تحقیق برای پیشگیری مردانه
پژوهشگران در حال توسعه روشهای جدید و غیرتهاجمی برای پیشگیری از بارداری در مردان هستند. برخی از این روشها در مرحله آزمایش بالینی قرار دارند و میتوانند جایگزینهای مؤثری برای وازکتومی یا کاندوم باشند. از جمله:
-
ژلهای موضعی مهارکننده تولید اسپرم
-
قرصهای هورمونی مردانه (در حال آزمایش)
-
تزریقهای طولانیمدت کنترلکننده باروری
-
مسدودکنندههای برگشتپذیر لولههای اسپرم (مانند Vasalgel)
در آینده، این روشها میتوانند دسترسی مردان به انتخابهای متنوعتر برای کنترل بارداری را فراهم کنند.
مقایسه مزایا و معایب روشها
روش | مزایا | معایب |
---|---|---|
کاندوم | محافظت در برابر بارداری و بیماریها، دسترسی آسان | احتمال پارگی یا استفاده نادرست |
وازکتومی | روش دائمی و مؤثر | غیرقابل بازگشت (در اغلب موارد)، نیاز به عمل جراحی |
عزل | بدون هزینه، بدون ابزار | احتمال خطا، عدم اطمینان بالا |
پرهیز در زمان باروری | طبیعی و بدون دارو | نیاز به دقت بالا، مناسب برای زوجهای آگاه |
روشهای جدید | مؤثر و قابل بازگشت (در آینده) | هنوز در دسترس عمومی نیستند |
جمعبندی
مردان نقش حیاتی در پیشگیری از بارداری دارند و میتوانند با استفاده از روشهای مؤثر، مسئولیتپذیری خود را در رابطه جنسی نشان دهند. از کاندوم گرفته تا وازکتومی، هر روش بسته به شرایط فردی، اهداف خانوادگی و وضعیت سلامت میتواند مناسب یا نامناسب باشد. مشاوره با پزشک یا مشاور جنسی میتواند به انتخاب روش مناسب کمک کند. همچنین، آگاهی از روشهای جدید و ترکیبی میتواند سطح اطمینان را افزایش داده و آرامش روانی بیشتری برای زوجها فراهم سازد.