راه‌های جلوگیری از بارداری بعد از رابطه بدون قرص
پیشگیری از بارداری دغدغه بسیاری از زنان و زوج‌هاست، به‌ویژه در شرایطی که قرص‌های ضد بارداری به هر دلیل قابل استفاده نباشند؛ مانند حساسیت به دارو، عدم دسترسی یا نگرانی از عوارض جانبی. در چنین مواردی شناخت روش‌های طبیعی و غیردارویی برای جلوگیری از بارداری اهمیت بالایی دارد. در این مقاله به مهم‌ترین راه‌های جلوگیری از بارداری پس از رابطه جنسی بدون استفاده از قرص می‌پردازیم.
انزال خارج از واژن (روش عزل)
یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین روش‌های طبیعی پیشگیری از بارداری، روش عزل است. در این روش، مرد پیش از انزال آلت تناسلی خود را از واژن خارج کرده و منی را بیرون از بدن زن تخلیه می‌کند. این روش در صورت اجرای دقیق می‌تواند تا حدودی مؤثر باشد، اما احتمال بارداری در صورت ورود مایع پیش‌منی یا تأخیر در خروج آلت وجود دارد.
مزیت این روش عدم نیاز به دارو و ابزار خاص است، اما دقت بالا و همکاری هر دو شریک جنسی برای موفقیت آن الزامی است.
شست‌وشوی فوری واژن پس از رابطه
برخی افراد از روش شست‌وشوی فوری واژن با آب سرد یا آب و سرکه پس از رابطه به عنوان راهی برای کاهش احتمال بارداری استفاده می‌کنند. هدف از این اقدام، جلوگیری از ورود اسپرم به رحم یا از بین بردن آن‌هاست. با این حال، اثربخشی این روش علمی اثبات نشده و تنها به عنوان روشی کمکی در کنار سایر روش‌ها می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.
استفاده از اسپرم‌کش‌های غیرخوراکی
اسپرم‌کش‌ها موادی هستند که اسپرم را غیرفعال یا نابود می‌کنند. برخی از این مواد به صورت ژل یا فوم‌های موضعی تولید می‌شوند و بدون نیاز به مصرف خوراکی، در واژن قرار می‌گیرند. استفاده از اسپرم‌کش بلافاصله بعد از رابطه می‌تواند تا حدی از ورود اسپرم فعال به رحم جلوگیری کند. این روش بدون استفاده از قرص، راهی مناسب برای افرادی است که به دنبال گزینه‌های غیرهورمونی هستند.
تخلیه ادرار و شست‌وشوی مجرای واژن
اگرچه مجرای ادرار از واژن جداست، برخی زنان پس از رابطه جنسی برای کاهش احتمال بارداری، اقدام به دفع ادرار، نشستن و شست‌وشوی ناحیه تناسلی می‌کنند. این روش ممکن است در خروج بخشی از اسپرم‌های باقیمانده کمک کند، اما نمی‌تواند به‌تنهایی روش مؤثری برای جلوگیری از بارداری باشد.
استفاده از روش تقویمی برای پیشگیری طبیعی
روش تقویمی یا روش ریتم، یکی از تکنیک‌های شناخته‌شده در پیشگیری طبیعی از بارداری است که بر اساس چرخه قاعدگی زن طراحی می‌شود. در این روش، زن با بررسی دقیق دوره‌های پریود خود، زمان تخمک‌گذاری (معمولاً بین روز ۱۲ تا ۱۶ چرخه) را شناسایی کرده و در این دوره از نزدیکی محافظت‌نشده خودداری می‌کند.
اگر رابطه جنسی در خارج از این بازه زمانی صورت گیرد، احتمال بارداری بسیار کاهش می‌یابد. استفاده از این روش نیاز به نظم در پریودها، ثبت دقیق تاریخ‌ها و شناخت بدن دارد و بیشتر در زنانی با چرخه‌های منظم قابل استفاده است.
استفاده از روش دمای بدن و ترشحات دهانه رحم
یکی دیگر از روش‌های طبیعی پیشگیری، بررسی دمای پایه بدن و ترشحات دهانه رحم است. در این روش، زن هر روز صبح دمای بدن خود را ثبت می‌کند و تغییرات در ترشحات را بررسی می‌کند تا روزهای باروری خود را تشخیص دهد.
در صورت داشتن رابطه در روزهای غیر بارور (که با دمای ثابت و ترشحات چسبناک مشخص می‌شوند)، احتمال بارداری کمتر است. البته این روش نیز نیازمند آموزش، تمرین و دقت بالاست.
دمنوش‌های سنتی با خاصیت ضد بارداری
در طب سنتی، برخی دمنوش‌های گیاهی به‌عنوان کمک‌کننده در جلوگیری از بارداری شناخته می‌شوند. مصرف این دمنوش‌ها بلافاصله بعد از رابطه ممکن است با تحریک رحم یا اختلال در لانه‌گزینی تخمک، احتمال بارداری را کاهش دهد. از جمله دمنوش‌های پیشنهادی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
دمنوش آویشن
-
دمنوش تخم شوید
-
دمنوش دارچین
-
دمنوش زعفران
استفاده از این دمنوش‌ها باید با احتیاط و تحت نظر طبیب سنتی انجام شود تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.
روش‌های فیزیکی مانند دوش واژینال
دوش واژینال یا شست‌وشوی داخل واژن با محلول‌های خاص (مانند سرکه رقیق یا محلول‌های نمکی) از دیگر روش‌های سنتی برای کاهش احتمال بارداری است. با این حال، این روش ممکن است باعث تغییر pH واژن و ایجاد عفونت شود. همچنین شواهد علمی کافی درباره مؤثر بودن آن در جلوگیری از بارداری وجود ندارد.
تغذیه بازدارنده پس از نزدیکی
برخی منابع طب سنتی به مصرف غذاهایی با خاصیت سرد یا بازدارنده پس از رابطه اشاره می‌کنند. خوراکی‌هایی مانند سرکه، خاکشیر، دوغ، سوپ جو یا غذاهای سرد ممکن است با اثر بر مزاج رحم، احتمال بارداری را کاهش دهند. این توصیه‌ها بیشتر جنبه مکمل دارند و نباید به‌تنهایی به‌عنوان روش اصلی استفاده شوند.
مزایا و معایب جلوگیری از بارداری بدون قرص
استفاده از روش‌های غیر دارویی برای جلوگیری از بارداری می‌تواند مزایای قابل‌توجهی داشته باشد، از جمله:
-
نداشتن عوارض جانبی داروهای هورمونی
-
هماهنگی بیشتر با بدن و سیستم طبیعی
-
دسترسی آسان در خانه و بدون نیاز به نسخه
اما در مقابل، این روش‌ها معایبی نیز دارند، از جمله:
-
اثربخشی پایین‌تر در مقایسه با قرص‌های ضد بارداری
-
نیاز به دقت و شناخت بدن
-
نداشتن محافظت در برابر بیماری‌های مقاربتی
-
احتمال خطا در پیش‌بینی زمان باروری یا اجرای ناقص روش‌ها
جمع‌بندی
روش‌های جلوگیری از بارداری بعد از رابطه بدون قرص، شامل مجموعه‌ای از راهکارهای رفتاری، فیزیکی و گیاهی است که می‌تواند در شرایط خاص جایگزین مناسبی برای داروهای شیمیایی باشد. با این حال، میزان موفقیت این روش‌ها به دقت، نظم و شناخت بدن وابسته است. اگر بارداری ناخواسته برای شما یا شریک جنسی‌تان ریسک بالایی دارد، پیشنهاد می‌شود از روش‌های ترکیبی استفاده کرده و در صورت لزوم، با پزشک یا متخصص طب سنتی مشورت نمایید.