حالت تهوع در سندروم پیش از قاعدگی (PMS)
سندروم پیش از قاعدگی یا PMS یکی از اختلالات شایع در میان زنان در سنین باروری است که طیف وسیعی از علائم جسمی و روانی را شامل می‌شود. یکی از علائمی که کمتر به آن توجه می‌شود، حالت تهوع است. درحالی‌که بسیاری از زنان حالت تهوع را نشانه‌ای از بارداری می‌دانند، این علامت می‌تواند بخشی طبیعی از سندروم پیش از قاعدگی باشد. در این مقاله به بررسی دقیق علت بروز حالت تهوع در دوران پیش از قاعدگی، تفاوت آن با تهوع ناشی از بارداری، و راهکارهای کنترل این وضعیت می‌پردازیم.
سندروم پیش از قاعدگی چیست؟
PMS مجموعه‌ای از نشانه‌هاست که معمولاً از ۵ تا ۱۰ روز قبل از شروع خونریزی قاعدگی ظاهر می‌شود و به‌محض شروع پریود کاهش می‌یابد یا به‌طور کامل از بین می‌رود. این علائم می‌توانند شامل تحریک‌پذیری، خستگی، درد سینه، نفخ، تغییرات خلقی و البته تهوع باشند. شدت این علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و در برخی افراد می‌تواند زندگی روزمره را مختل کند.
علت حالت تهوع در دوره پیش از قاعدگی
تهوع در دوران PMS عمدتاً به دلیل تغییرات هورمونی، به‌ویژه نوسانات سطح استروژن و پروژسترون در بدن رخ می‌دهد. این تغییرات بر سیستم گوارشی و مرکز کنترل تهوع در مغز (بخش هیپوتالاموس) تأثیر می‌گذارند. عواملی که در ایجاد تهوع قبل از پریود نقش دارند عبارتند از:
-
کاهش ناگهانی سطح پروژسترون
-
افزایش حساسیت به بو یا غذا
-
تغییرات در حرکات روده و گوارش
-
استرس و اضطراب ناشی از PMS
-
سردرد یا میگرن هورمونی همراه با تهوع
تفاوت تهوع ناشی از PMS و تهوع بارداری
بسیاری از زنان دچار این نگرانی می‌شوند که تهوع قبل از پریود نشانه‌ای از بارداری باشد. گرچه علائم ممکن است مشابه به نظر برسند، تفاوت‌هایی وجود دارد:
-
زمان بروز: تهوع PMS معمولاً ۳ تا ۵ روز قبل از پریود شروع می‌شود و با شروع خونریزی متوقف می‌شود. درحالی‌که تهوع بارداری اغلب بعد از عقب افتادن پریود و معمولاً صبح‌ها ظاهر می‌شود.
-
شدت و تداوم: تهوع بارداری شدیدتر است و ممکن است همراه با استفراغ باشد. اما تهوع PMS معمولاً خفیف تا متوسط بوده و گذراست.
-
سایر علائم همراه: در بارداری علائمی مثل حساسیت به بو، خستگی شدید و تأخیر در پریود وجود دارد، در حالی که در PMS، علائمی چون درد سینه، تحریک‌پذیری و سردرد بیشتر دیده می‌شود.
چگونه تهوع در دوران پیش از قاعدگی را کاهش دهیم؟
اگر تهوع قبل از پریود باعث ناراحتی شدید یا اختلال در فعالیت‌های روزانه می‌شود، رعایت برخی نکات می‌تواند مفید باشد:
تغذیه مناسب
-
وعده‌های غذایی سبک و مکرر بخورید.
-
از مصرف غذاهای چرب، تند و سنگین پرهیز کنید.
-
زنجبیل، چای نعناع و دمنوش بابونه می‌توانند در کاهش تهوع مؤثر باشند.
-
مصرف ویتامین B6 و منیزیم در کاهش تهوع موثر گزارش شده است.
مدیریت استرس
اضطراب می‌تواند حالت تهوع را تشدید کند. تمرین‌های تنفسی، مدیتیشن یا یوگا می‌تواند در کاهش استرس و علائم جسمی PMS مؤثر باشد.
فعالیت بدنی ملایم
ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی یا کشش‌های یوگا باعث بهبود گردش خون و کاهش تهوع می‌شوند.
خواب کافی
کم‌خوابی و خستگی می‌تواند وضعیت گوارش را بدتر کرده و تهوع را تشدید کند. خواب منظم و کافی، تعادل هورمونی بدن را حفظ می‌کند.
داروهای خانگی یا تجویزی
در موارد شدید، پزشک ممکن است داروهای ضد تهوع یا تنظیم‌کننده هورمون تجویز کند. استفاده خودسرانه از دارو توصیه نمی‌شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر تهوع قبل از قاعدگی بسیار شدید است، با استفراغ همراه می‌شود، یا پس از شروع پریود ادامه پیدا می‌کند، بهتر است برای بررسی‌های دقیق‌تر مانند تست بارداری یا بررسی اختلالات گوارشی به پزشک مراجعه شود. تهوع شدید یا غیرعادی ممکن است نشانه‌ای از مشکلات دیگری مانند سندروم پیش از قاعدگی شدید (PMDD)، مشکلات تیروئید، یا حتی بارداری خارج رحمی باشد.
نتیجه‌گیری
حالت تهوع یکی از علائم قابل توجه و در عین حال کمتر شناخته‌شده سندروم پیش از قاعدگی است. این علامت معمولاً ناشی از تغییرات هورمونی طبیعی در بدن بوده و با شروع قاعدگی از بین می‌رود. با شناخت بهتر بدن و استفاده از راهکارهای تغذیه‌ای، سبک زندگی سالم و مدیریت استرس، می‌توان این علامت را به حداقل رساند. در صورتی که تهوع شدید و مکرر باشد، مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان ضروری است. شناخت دقیق تفاوت تهوع PMS و تهوع بارداری نیز به کاهش نگرانی‌های بی‌مورد کمک می‌کند.