علائم ایدز چگونه مشخص میشود

علائم ایدز چگونه مشخص می‌شود؟ بررسی دقیق نشانه‌های ویروس HIV در بدن

ایدز (AIDS) یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی، مرحله نهایی از عفونت با ویروس HIV است که در آن سیستم ایمنی بدن به شدت آسیب دیده و دیگر قادر به مقابله با عفونت‌ها و بیماری‌های فرصت‌طلب نیست. این بیماری، در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع، می‌تواند تهدیدکننده حیات باشد. تشخیص علائم ایدز در مراحل اولیه می‌تواند نقش مهمی در کنترل بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن داشته باشد. در این مقاله به صورت جامع بررسی می‌کنیم که علائم ایدز چگونه مشخص می‌شود و چه نشانه‌هایی باید جدی گرفته شوند.

علائم اولیه HIV یا مرحله حاد عفونت

در روزها یا هفته‌های ابتدایی پس از ورود ویروس به بدن، بسیاری از افراد علائمی شبیه آنفلوآنزا را تجربه می‌کنند. این مرحله معمولاً بین ۲ تا ۶ هفته بعد از ابتلا بروز می‌کند و ممکن است چند روز تا چند هفته ادامه داشته باشد. علائم شایع در این مرحله شامل موارد زیر است:

• تب خفیف تا بالا

• گلودرد

• تورم غدد لنفاوی به‌ویژه در گردن و زیر بغل

• خستگی و بی‌حالی شدید

• درد مفاصل و عضلات

• تعریق شبانه

• بثورات پوستی بدون خارش

• زخم‌های دهانی یا تناسلی

این علائم به دلیل واکنش سیستم ایمنی بدن به ویروس تازه‌وارد ایجاد می‌شود. با این حال، بسیاری از افراد به این نشانه‌ها توجه نمی‌کنند یا آن‌ها را با سرماخوردگی اشتباه می‌گیرند.

مرحله نهفته HIV (بدون علامت)

پس از فروکش کردن علائم اولیه، ویروس HIV وارد مرحله نهفته یا مزمن می‌شود. در این مرحله که ممکن است سال‌ها طول بکشد، ویروس به‌صورت پنهان در بدن فعال است و به تخریب تدریجی سلول‌های ایمنی (CD4) می‌پردازد. در این بازه زمانی اغلب فرد احساس سلامت می‌کند و علائم خاصی ندارد، اما ممکن است نشانه‌های خفیف زیر بروز کنند:

• تورم مداوم غدد لنفاوی

• کاهش وزن تدریجی بدون رژیم

• عفونت‌های قارچی یا پوستی مکرر

• تب‌های خفیف و مقطعی

این مرحله بهترین زمان برای تشخیص زودهنگام بیماری و شروع درمان ضدویروسی است، زیرا عملکرد سیستم ایمنی هنوز به‌طور کامل از بین نرفته است.

علائم ایدز (مرحله پیشرفته HIV)

اگر HIV درمان نشود، پس از چند سال وارد مرحله ایدز می‌شود. در این مرحله، تعداد سلول‌های CD4 به زیر 200 می‌رسد (در فرد سالم این عدد بین 500 تا 1600 است) و بدن دیگر توان مقابله با عفونت‌های ساده را نیز ندارد. نشانه‌های جسمانی ایدز در این مرحله شدید، مزمن و تهدیدکننده حیات هستند:

• کاهش وزن شدید و ناگهانی (بیش از ۱۰٪ وزن بدن)

• تب مکرر و طولانی‌مدت

• تعریق شدید در شب

• اسهال مزمن که درمان‌پذیر نیست

• خستگی مفرط و ضعف بدنی دائمی

• سرفه خشک مداوم و تنگی نفس

• بثورات گسترده پوستی

• زخم‌های عمیق در دهان، گلو یا تناسلی

• عفونت‌های قارچی شدید مانند برفک دهانی یا واژینال

• بیماری‌های فرصت‌طلب مانند پنومونی پنوموسیستیس، سل، سارکوم کاپوزی و…

چطور علائم را با اطمینان شناسایی کنیم؟

اگر فردی در معرض عوامل خطر ابتلا به HIV بوده و علائم بالا را تجربه کند، لازم است سریعاً به پزشک مراجعه کرده و تست HIV بدهد. تشخیص قطعی این بیماری تنها با آزمایش خون (آنتی‌بادی HIV یا PCR) امکان‌پذیر است. هیچ‌یک از علائم فوق به‌تنهایی نشان‌دهنده ایدز نیستند، اما در صورت تداوم یا ترکیب آن‌ها، انجام آزمایش حیاتی است.

عوامل خطر ابتلا به HIV

در کنار بررسی علائم، دانستن رفتارهای پرخطر نیز اهمیت دارد. افرادی که در شرایط زیر قرار دارند، باید نسبت به شناسایی علائم حساس‌تر باشند:

• روابط جنسی بدون استفاده از کاندوم

• تزریق مواد با سرنگ مشترک

• انتقال خون آلوده (بسیار نادر با غربالگری دقیق امروزی)

• رابطه جنسی با فردی که وضعیت HIV او مشخص نیست

• انتقال از مادر مبتلا به جنین یا از طریق شیر مادر

تفاوت علائم ایدز با سایر بیماری‌ها

علائم ایدز ممکن است با نشانه‌های بیماری‌های شایع مانند آنفلوآنزا، سل، مونونوکلئوز، عفونت‌های ویروسی یا حتی آلرژی اشتباه گرفته شود. آنچه HIV را متمایز می‌کند، طولانی بودن علائم، ماندگاری بدون درمان و عودهای مکرر است. همچنین ضعف عمومی، کاهش وزن بی‌دلیل و عفونت‌های غیرمعمول همگی نشانه‌هایی هستند که باید به‌طور خاص مورد توجه قرار گیرند.

نتیجه‌گیری

تشخیص علائم ایدز به آگاهی، توجه به تغییرات بدن و درک رفتارهای پرخطر نیاز دارد. از آنجا که HIV در مراحل اولیه می‌تواند بدون علامت باشد، تنها راه اطمینان از سلامت، انجام تست HIV پس از رفتار پرخطر است. درمان به‌موقع با داروهای ضدویروسی می‌تواند زندگی فرد را طولانی و باکیفیت نگه دارد. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان در معرض خطر هستید یا نشانه‌هایی مشکوک مشاهده کرده‌اید، مراجعه فوری به پزشک و انجام آزمایش می‌تواند نجات‌بخش باشد.